Điều trị viêm mũi: Hiểu đúng và lựa chọn cách chăm sóc hiệu quả

Viêm mũi là tình trạng thường gặp nhưng dễ bị xem nhẹ, gây ảnh hưởng đến hô hấp và chất lượng cuộc sống. Nắm rõ phương pháp điều trị viêm mũi đúng cách sẽ giúp kiểm soát triệu chứng và chăm sóc sức khỏe hiệu quả hơn.

Nắm rõ phương pháp điều trị viêm mũi đúng cách sẽ giúp kiểm soát triệu chứng

Nguyên nhân gây viêm mũi

Viêm mũi thường bắt nguồn từ ba nhóm nguyên nhân chính:

• Dị ứng: Đây là nguyên nhân rất phổ biến. Bụi nhà, phấn hoa, lông thú cưng, khói thuốc lá, hóa chất hay thậm chí là thay đổi thời tiết đều có thể kích hoạt phản ứng dị ứng, làm niêm mạc mũi sưng viêm.
• Nhiễm trùng: Các loại virus gây cảm lạnh, cúm hoặc vi khuẩn đường hô hấp có thể trực tiếp tấn công niêm mạc mũi gây ra các triệu chứng sổ mũi, hắt hơi, nghẹt mũi…
• Yếu tố môi trường và cơ địa: Không khí ô nhiễm, nhiệt độ thay đổi đột ngột, phòng điều hòa lạnh hoặc cơ địa miễn dịch yếu (nhất là trẻ em, người già) đều khiến niêm mạc mũi dễ bị tổn thương.

Viêm mũi là một bệnh lý phổ biến thường gặp hiện nay

Vì sao viêm mũi dễ mắc và thường tái phát?

Viêm mũi thực chất là phản ứng viêm của niêm mạc mũi khi bị các tác nhân kích thích. Điểm đặc biệt là bệnh rất dễ tái phát, bởi cơ chế bệnh lý gắn liền với miễn dịch và môi trường sống:

• Viêm mũi dị ứng: Hệ miễn dịch nhầm lẫn các dị nguyên như bụi, phấn hoa, lông thú, khói thuốc… là kẻ xâm nhập nguy hiểm. Cơ thể phản ứng bằng cách giải phóng histamin gây hắt hơi, sổ mũi, ngứa mũi… Cứ mỗi lần gặp lại dị nguyên, phản ứng này lại lặp lại, khiến bệnh khó dứt và dễ thành mạn tính.
• Viêm mũi do nhiễm trùng: Virus, vi khuẩn tấn công khiến niêm mạc mũi bị phù nề, tiết dịch nhiều. Nếu không được điều trị triệt để, vi khuẩn dễ lan sang các cơ quan lân cận như xoang, tai, làm bệnh tiến triển nặng thêm.
• Viêm mũi mạn tính: Khi tình trạng viêm kéo dài, niêm mạc mũi dần dày lên, mất đi chức năng lọc bụi, làm ấm và làm ẩm không khí. Người bệnh gần như bị nghẹt mũi quanh năm, hít thở khó khăn, rất ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Triệu chứng thường gặp khi bị viêm mũi

Viêm mũi không chỉ gây khó chịu tạm thời mà còn ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày. Người bệnh thường gặp các dấu hiệu sau:

• Hắt hơi liên tục, đặc biệt vào buổi sáng hoặc khi tiếp xúc với dị nguyên.
• Nghẹt mũi, khó thở, có thể nghẹt một bên hoặc cả hai bên.
• Chảy nước mũi: dịch trong, loãng hoặc đặc, vàng xanh.
• Ngứa mũi, ngứa mắt, chảy nước mắt, nhất là trong viêm mũi dị ứng.
• Đau đầu nhẹ, giảm khứu giác, mệt mỏi.
• Rối loạn giấc ngủ, khó tập trung khi làm việc, học tập.

Nếu các triệu chứng kéo dài trên 10 ngày hoặc tái phát nhiều lần, bạn nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.

Điều trị viêm mũi để tránh dẫn đến các biến chứng nguy hiểm

Nguyên tắc điều trị viêm mũi

Để kiểm soát viêm mũi và hạn chế tái phát, người bệnh cần tuân thủ nguyên tắc điều trị toàn diện, kết hợp nhiều biện pháp khác nhau thay vì chỉ dựa vào thuốc.

• Tránh các tác nhân kích thích: Bụi bẩn, khói thuốc, lông thú, phấn hoa hay nấm mốc đều có thể khiến viêm mũi trở nặng hơn. Do đó, việc giữ môi trường sống sạch sẽ, thoáng khí và hạn chế tiếp xúc với các yếu tố này là điều rất quan trọng.
• Điều trị đúng cách: Người bệnh nên dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để giảm nhanh các triệu chứng như nghẹt mũi, chảy mũi, ngứa mũi hay hắt hơi liên tục. Tuyệt đối không tự ý lạm dụng thuốc vì có thể gây tác dụng phụ không mong muốn.
• Tăng cường sức đề kháng: Một chế độ ăn uống đủ chất, nhiều rau xanh, hoa quả, kết hợp vận động nhẹ nhàng và nghỉ ngơi hợp lý sẽ giúp hệ miễn dịch khỏe mạnh hơn, từ đó hạn chế tình trạng bệnh tái phát.
• Phòng ngừa lâu dài: Duy trì vệ sinh mũi bằng cách rửa với nước muối sinh lý mỗi ngày, đặc biệt sau khi đi ngoài đường, sẽ giúp loại bỏ bụi bẩn, dị nguyên và vi khuẩn bám trong hốc mũi.

Đây là cách đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả trong việc bảo vệ niêm mạc mũi.

Phương pháp điều trị viêm mũi tại nhà

Với những trường hợp viêm mũi nhẹ hoặc giai đoạn đầu, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh bằng những giải pháp chăm sóc tại nhà dưới đây:

1. Vệ sinh và chăm sóc mũi họng hằng ngày

Một trong những cách đơn giản nhưng hiệu quả để hỗ trợ điều trị và phòng ngừa viêm mũi là duy trì thói quen vệ sinh mũi họng. Bạn có thể thực hiện ngay tại nhà:

Nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý

Giúp làm sạch bụi bẩn, vi khuẩn và dị nguyên, đồng thời giữ ẩm cho niêm mạc mũi, giảm khô rát và nghẹt mũi.

Rửa mũi bằng nước muối sinh lý giúp cải thiện và ngừa tái phát viêm mũi hiệu quả

Xông hơi hoặc tắm nước ấm

Hơi nước ấm giúp làm loãng dịch nhầy, giúp mũi dễ thở hơn. Bạn có thể thêm vài giọt tinh dầu bạc hà hoặc khuynh diệp để tăng hiệu quả thư giãn.

Xịt mũi bằng dung dịch vệ sinh mũi chuyên dụng

Dung dịch vệ sinh mũi có chứa muối, nước khoáng (với nhiều khoáng chất vi lượng có nồng độ tối ưu cho sức khỏe niêm mạc). Chai dung dịch có đầu xịt dạng phun sương, giúp đưa dung dịch vào tận sâu trong khoang mũi. Nhờ đó sẽ giúp làm loãng dịch nhầy, đào thải dịch nhầy ra ngoài cùng bụi bẩn, virus, vi khuẩn…

Đồng thời, nhờ có chứa muối và nước khoáng, dung dịch vệ sinh mũi còn giúp sát khuẩn, làm săn se niêm mạc mũi, giúp giảm nghẹt mũi, sổ mũi, ngăn ngừa viêm đường hô hấp trên, viêm mũi, viêm xoang…

2. Điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt

Chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị viêm mũi và phòng ngừa tái phát:

Ăn uống lành mạnh

Ưu tiên rau xanh, trái cây giàu vitamin C, thực phẩm giàu kẽm và omega-3 để nâng cao sức đề kháng. Hạn chế đồ cay nóng, rượu bia và các chất kích thích, vì chúng có thể khiến niêm mạc mũi nhạy cảm và dễ bị kích ứng hơn.

Uống đủ nước

Bổ sung 1,5 - 2 lít nước ấm mỗi ngày giúp dịch tiết trong mũi loãng hơn, giảm tình trạng tắc nghẽn và giữ ấm cơ thể.

Uống trà gừng mật ong

Gừng có tác dụng làm ấm cơ thể, kích thích lưu thông khí huyết, trong khi mật ong giúp kháng khuẩn và làm dịu niêm mạc mũi họng.

Thêm tỏi vào bữa ăn

Tỏi chứa hoạt chất allicin là kháng sinh tự nhiên có khả năng ức chế vi khuẩn và virus, đồng thời tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.

Giữ ấm cơ thể

Khi thời tiết thay đổi, hãy mặc đủ ấm và đeo khẩu trang khi ra ngoài giúp hạn chế khói bụi, phấn hoa và vi khuẩn xâm nhập mũi.

Ngủ đủ giấc, nghỉ ngơi hợp lý

Ngủ sâu và đủ giấc giúp hệ miễn dịch hoạt động tốt hơn, từ đó hỗ trợ chống lại vi khuẩn, virus gây viêm mũi.

Tập thể dục nhẹ nhàng

Các hoạt động như yoga, đi bộ hoặc tập hít thở sâu không chỉ giúp lưu thông khí huyết mà còn cải thiện sức khỏe hô hấp, tăng cường sức đề kháng tự nhiên.

Trên đây là những thông tin tổng quan về nguyên nhân, cơ chế, triệu chứng cũng như các giải pháp điều trị và phòng ngừa viêm mũi. Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn đã có thêm kiến thức hữu ích để nhận biết sớm tình trạng của mình, từ đó lựa chọn cách chăm sóc và điều trị phù hợp.

BS Hoàng Hậu
Theo Giáo dục & Cuộc sống/Giáo dục & Thời đại
Link báo gốc: https://cuocsong.giaoducthoidai.vn/dieu-tri-viem-mui-hieu-dung-va-lua-chon-cach-cham-soc-hieu-qua-n33847.html